‘Foxcatcher’ và bí mật lớn nhất của làng thể thao nước Mỹ

IMDB: 7.2/10

PHIM CÓ ĐỀ CỬ OSCAR LẦN THỨ 87

Đạo diễn xuất sắc nhất

Nam diễn viên chính xuất sắc nhất

Nam diễn viên phụ xuất sắc nhất

Kịch bản gốc xuất sắc nhất

Hóa trang và làm tóc xuất sắc nhất

Vụ án tỷ phú John du Pont sát hại đô vật Dave Schultz từng gây chấn động nước Mỹ năm 1996 được tái hiện một cách đầy ám ảnh trên màn ảnh rộng qua bộ phim “Foxcatcher”.

Tháng 1/1996, ngay trước thềm Olympic mùa hè sắp sửa được tổ chức tại Atlanta, cả nước Mỹ chấn động vì cái chết của Dave Schultz, đô vật đương kim vô địch thế giới tại thời điểm đó và là ngôi sao sáng của làng vật Hoa Kỳ trong vai trò cả vận động viên lẫn huấn luyện viên.

Điều gây kinh ngạc hơn trong vụ án mạng này là kẻ thủ ác lại chính là John du Pont, người thừa kế của dòng họ du Pont giàu có bậc nhất nước Mỹ, đồng thời là nhà tài trợ chính cho đội tuyển vật Hoa Kỳ và câu lạc bộ vật Foxcatcher - nơi Dave Schultz tham gia huấn luyện và thi đấu.

Bị kết án 30 năm tù, John du Pont chết trong trại giam ở tuổi 72 vào năm 2010 và được an táng trong chiếc áo đồng phục của đội vật Foxcatcher theo đúng ý nguyện của ông ta.

Cho đến những giờ phút cuối cùng, du Pont cũng không hé răng một lời về lý do tại sao ông ta lại xả ba phát súng vào người Dave Schultz. Cũng không ai có thể giải thích nổi tại sao một học giả có tiếng, một nhà tài trợ được các vận động viên yêu quý, một cổ động viên nhiệt thành của môn vật như John du Pont lại có thể ra tay hành động tàn nhẫn đến như vậy.

Có lẽ nhằm muốn đưa ra câu trả lời nào đó cho vụ án mạng năm 1996, bộ phim Foxcatcher của đạo diễn Bennett Miller mang tới cho khán giả chân dung của kẻ thủ ác John du Pont, nạn nhân Dave Schultz, và cầu nối giữa hai người là Mark Schultz - em trai của Dave và cũng là một đô vật nổi tiếng của lò Foxcatcher.

Sinh ra trong một gia đình tan vỡ, hai anh em Dave (Mark Ruffalo) và Mark (Channing Tatum) gắn bó với nhau từ tuổi thơ khó khăn bất định tới những giờ phút vinh quang trên sới vật tại Olympic mùa hè 1984. Nhưng khác với anh trai Dave, con người của gia đình với hình xăm chữ “KIDS” (lũ trẻ con) trên mu bàn tay,

Mark lại sống tuềnh toàng, cô độc, với hy vọng một ngày kia sẽ trở thành đô vật giỏi nhất thế giới dù hàng ngày anh vẫn phải tập luyện dưới cái bóng che chở của người anh. Cơ hội đổi đời đến với Mark khi anh được John du Pont (Steve Carell) ngỏ lời tài trợ với lý do những đô vật như anh xứng đáng được nước Mỹ tôn trọng và đãi ngộ.

Không chỉ được trang bị điều kiện tập luyện và ăn ở tốt hơn trước kia gấp nhiều lần tại trang trại Foxcatcher rộng mênh mông của nhà tỷ phú, Mark còn tìm thấy ở John du Pont một người có cùng cảnh ngộ, cùng chí hướng vươn tới đỉnh cao.

Tuy giàu có hơn Mark Schultz gấp ngàn vạn lần với đủ người hầu kẻ hạ, nhưng về cơ bản thì John du Pont cũng là một kẻ cô độc. Jean du Pont (Vanessa Redgrave), mẹ của John, vẫn còn sống nhưng bà chỉ quan tâm tới lũ ngựa quý và bỏ mặc đứa con út với những bộ sưu tập tem, chim chóc, hay môn đấu vật mà bà chỉ coi là thứ thể thao “hạ cấp”.

Cũng giống như Mark, John du Pont chưa bao giờ có bạn bè và có lẽ cái hoàn cảnh hết sức dị biệt ấy đã tạo ra một nhà triệu phú giàu có về mặt tiền bạc nhưng vô cùng nghèo nàn về mặt tình cảm với một khuôn mặt cứng đờ không có khả năng bộc lộ cảm xúc. Nhưng niềm vui ngắn chẳng tày gang, Mark nhận ra rằng đối với John du Pont, anh và cả đội vật Foxcatcher chẳng qua cũng như những con ngựa của mẹ ông ta, tức là công cụ để nhà triệu phú cô độc tìm cho mình chút phù hoa ảo ảnh.

Sự phù phiếm của du Pont khiến tinh thần và thành tích của Mark nhanh chóng đi xuống, tới mức ông buộc phải mời Dave Schultz về huấn luyện và vực dậy đội vật Foxcatcher. Sự chín chắn và kinh nghiệm lão luyện của Dave mau chóng kéo Mark trở lại, nhưng đồng thời lại đẩy John du Pont về với thực tại rằng ông ta không thể làm “con đại bàng” của đội vật Foxcatcher.

Cùng với việc bà mẹ già qua đời, John du Pont dần thu mình thành ông vua cô độc của vương quốc phù hoa không một tiếng động, không một bóng người ở trang trại Foxcatcher. Với những tham vọng phù phiếm nay bị kìm hãm trong cái nhà tù tinh thần ấy, John du Pont giờ đây chẳng khác gì thùng thuốc súng chỉ trực chờ ngày bùng nổ, giống như bao thùng thuốc súng khác từng đem lại danh vọng và tiền bạc cho dòng họ du Pont danh tiếng của ngành công nghiệp vũ khí trong quá khứ.

Nếu không đọc bảng phân vai của Foxcatcher, có lẽ hiếm ai có thể nhận ra rằng người thủ vai John du Pont lạnh lùng với đôi mắt nhiều ẩn ức lại chính là Steve Carell, danh hài nổi tiếng với loạt phim The Office hay tác phẩm điện ảnh The 40-Year-Old Virgin.

Trong Foxcatcher, người xem được chứng kiến một Steve Carell thay đổi hoàn toàn cả về ngoại hình lẫn phong cách diễn xuất. Thay vào một Carell luôn mang lại tiếng cười, người xem chỉ thấy một John du Pont vô cảm, cô đơn tới mức đau đớn, nhân vật mà chỉ riêng khuôn mặt không cảm xúc với cặp mắt buồn bã và dáng đi lầm lũi thôi đã đủ mang lại cảm giác thương cảm, nhưng cũng có chút gì đó lành lạnh đáng sợ cho người xem.

Nhân vật đối trọng với John du Pont là Mark Schultz được giao cho một diễn viên nổi tiếng chủ yếu với các bộ bom tấn, Channing Tatum. Xuất sắc không kém Steve Carell, Channing Tatum hoàn toàn nhập tâm thành Mark Schultz: luôn mạnh mẽ trên sới vật, luôn hừng hực quyết tâm tập luyện, thi đấu để chiến thắng, nhưng lại yếu đuối và ngây thơ cùng cực ở ngoài đời thường.

Dave Schultz, nhân vật mang lại sự cân bằng giữa hai trạng thái cực độ về cả thể chất và tinh thần ấy được giao cho Mark Ruffalo, người vốn luôn được khán giả yêu mến vì phong cách diễn xuất và vẻ ngoài điềm đạm, chắc chắn và đầy tin tưởng.

Bộ ba Carell - Tatum - Ruffalo, mỗi người mỗi vẻ, thực sự biến Foxcatcher trở thành một trận đấu vật căng thẳng tới cực độ giữa những trạng thái cảm xúc đối lập, giữa tham vọng và nhân tính, giữa danh vọng phù phiếm và khát khao chiến thắng thực sự. Nếu như trong thể thao, một trận đấu vật chắc chắn sẽ có kẻ thắng người thua, thì ở sới vật Foxcatcher, chẳng có ai là người thắng cuộc, bởi những tổn thương về mặt tinh thần thường không bao giờ lành.

Và ở giữa cái bối cảnh rộng lớn và u buồn của trang trại Foxcatcher, người xem được chứng kiến những tổn thương ấy ngày một lớn lên, ngày một toác ra, báo hiệu những bi kịch khó lòng tránh khỏi. Không ai có thể chắc chắn rằng cách tiếp cận của đạo diễn Bennett Miller trong Foxcatcher là chính xác với những gì xảy ra trong quá khứ với John du Pont, với anh em Dave-Mark, hay Foxcatcher đã giải thích được động cơ thực sự khiến John du Pont hạ sát Dave.

Nhưng xét trên phương diện điện ảnh, Bennet Miller lại rất thành công trong việc xây dựng các nhân vật cho Foxcatcher với những số phận, tính cách và bề ngoài hết sức riêng biệt. Có thể không có quá nhiều cuộc đối thoại đáng nhớ, nhưng khó ai có thể quên được ánh mắt ám ảnh của John du Pont ngồi trên chiếc “ngai vàng” của ông ta giữa căn phòng trống hay những giờ phút thất vọng đến cùng cực của Mark Schultz khi thua cuộc.

Đây chính là lý do tại sao bộ phim xuất hiện trong rất nhiều danh sách “phim hay nhất năm 2014” dù kịch bản không quá phức tạp với một cái kết hầu như người xem nào cũng đã biết trước khi xem phim. Đôi khi những bộ phim “đơn giản” nhưng khắc họa được sâu sắc những tính cách, tâm trạng khác nhau của con người lại là những bộ phim “phức tạp” nhất, và Foxcatcher chính là một bộ phim như thế.

Ra mắt tại LHP Cannes 2014, Foxcatcher lập tức gây tiếng vang lớn với giải Đạo diễn xuất sắc nhất dành cho Bennett Miller. Tại giải thưởng phim ảnh Quả cầu vàng 2015, Foxcatcher nhận được tổng cộng ba đề cử: Phim truyện xuất sắc nhất - Thể loại chính kịch,

Nam diễn viên chính xuất sắc nhất - Thể loại chính kịch cho Steve Carell, và Nam diễn phụ xuất sắc nhất cho Mark Ruffalo. Mới nhất, cả Steve Carell và Mark Ruffalo cũng nhận được đề cử về diễn xuất tại BAFTA 2015.

TRAILER